Opinie - Avine Fokkens: 'Ketting is zo sterk als zwakste schakel'

Niemand is gebaat bij een kloof tussen Randstad en periferie

De leefwerelden van centrum en periferie wijken uiteen. Maar de Randstad en ‘de rest van Nederland’ hebben elkaar nodig. Samen kunnen ze een sterke ketting vormen.

In bijna alle westerse landen zijn de verschillen tussen re-gio’s toegenomen. Zo zijn niet alleen de economische verschillen tussen centrum en periferie vergroot, maar zijn ook de leefwerelden meer uit elkaar komen te liggen. Hoewel de fysieke afstanden en economische verschillen in Nederland (een stuk) kleiner zijn dan in andere westerse landen, zien we ook hier dat regionale identiteiten sterker worden. Onder andere de actie van de blokkeerfriezen en de nieuw ontworpen Achterhoekse vlag laten dat goed zien.

Volgens hoogleraar Caspar van den Berg en promovendus Bram van Vulpen van de Rijksuniversiteit Groningen, Campus Fryslân, is er een reëel probleem met de herkenbaarheid en vertegenwoordiging van regionale belangen in de nationale politiek. In dat kader betogen zij dat ,,de culturele en politieke dominantie van de Randstad tot weerstand leidt in de gebieden daarbuiten’’.

Sociaal geograaf Josse de Voogd wees eerder ook al op ,,de mentale tweedeling tussen Amsterdammers en de rest van Nederland’’. Hij refereerde daarbij onder andere aan de Amsterdammers die niet begrijpen dat genderneutrale toiletten nog geen usance zijn in het dorpshuis. In dat licht riep De Voogd de hoofdstedelingen op ,,eens wat vaker buiten hun stedelijke bubbel te treden en zich te interesseren voor wat er elders leeft’’. En ook Eerste Kamerlid Petra Stienen en publicist Marcia Luyten waarschuwden al eerder voor het ontstaan van een soort ,,fly-over country, rijp voor populistische sentimenten’’.

Met het oog op de groeiende kloof tussen de Randstad en de zogenoemde periferie (de rest van Nederland, zeg maar) hebben zes provincies met een krimpregio, waaronder Fryslân, in 2017 gepleit voor een nieuwe koers.

Zij stelden daartoe dat het een kwestie van rechtvaardigheid en gedeelde verantwoordelijkheid is en dat verdere achteruitgang van de periferie een groot verlies van waarde en potentieel betekent. Niet alleen voor de mensen die er wonen, maar voor Nederland als geheel. Het resulteerde in een lobbydocument met als titel Nederland in balans . Naar aanleiding daarvan zijn er eind 2018 zogenoemde Regiodeals gesloten met het rijk.

Vier van de zes krimpregio’s hebben zo’n deal kunnen sluiten, waaronder Noordoost-Friesland, inclusief Holwerd aan Zee. Daarnaast heeft de minister van Binnenlandse Zaken eind vorig jaar aangekondigd dat het rijk met aanvullende maatwerk- en expertisetrajecten komt voor krimpregio’s. Een maatwerktraject voor de particuliere woningvoorraad in Noordoost-Friesland zou in dat kader goed voorstelbaar zijn. Temeer nu de minister graag wil aansluiten bij de samenwerking die er is in de krimpregio’s vanwege de eerdergenoemde Regiodeals. Het samen optrekken werpt zijn vruchten af.

Wat we vooral niet moeten doen als periferie is Calimero-gedrag vertonen. Wat we wel moeten doen is uitgaan van onze eigen kracht. Zo heeft Nederland behoefte aan ruimte; ruimte die wij hebben. Onze provincie biedt een goed alternatief voor wonen, werken en recreëren in de Randstad. Daarvoor is het zaak dat we inzetten op een snellere treinverbinding tussen de Randstad en de periferie om de reistijd tussen de beide regio’s drastisch te verlagen.

Daarnaast is het van belang dat zowel de Randstad als de periferie inziet dat niemand gebaat is bij een kloof tussen beide gebieden. De Randstad en de periferie hebben elkaar nodig om de maatschappelijke opgaven die tussen de twee gebieden steeds verder uiteenlopen op te lossen. Denk daarbij aan woningtekort, torenhoge huizenprijzen, de integratie van nieuwkomers, kilometerslange files en vervuilde lucht, versus de leegstand van winkelpanden, bevolkingsdaling, de zorg over sluitende basisscholen en de strijd om het behoud van ziekenhuizen en rechtbanken. Ook is het goed als regio’s die zich voor dezelfde uitdagingen geplaatst zien, de samenwerking opzoeken. Met Nederland in balans is dat gebeurd. Maar ook de pilot die nu loopt tussen Fryslân en Zeeland, waarbij samen wordt opgetrokken om enkele belangrijke opgaven op te pakken, is boeiend te noemen. Kortom, om een sterke ketting te krijgen en te houden hebben we alle schakels nodig. Vooral die schakels buiten de Randstad.

Avine Fokkens-Kelder is fractievoorzitter van de VVD in provinciale staten van Fryslân

--

Dit opiniestuk werd geplaatst in de Leeuwarder Courant & Friesch Dagblad