Nieuwjaarsspeech fractievoorzitter VVD Fryslân
Hieronder leest u de nieuwjaarsspeech van Avine Fokkens-Kelder (fractievoorzitter VVD Fryslân) zoals uitgesproken tijdens de nieuwjaarsreceptie van VVD Fryslan en VVD Zuidoost Friesland in Hotel van der Valk in Wolvega.
Beste mensen,
Graag wil ik kort met u terugblikken op het afgelopen jaar om daarna vervolgens vooral vooruit te kijken.
Terugblik
Als Statenfractie hebben wij het afgelopen jaar op uiteenlopende zaken opnieuw een goed liberaal, maar ook bovenal een duaal geluid laten horen. Zowel in de statenzaal als in de media. Van windmolens en andere duurzame energievormen tot aan de nieuwe wet natuurbescherming. Maar bijvoorbeeld ook de nieuwe cultuurnota en Omrop Fryslân passeerden de revue. Net als de vismigratierivier bij de Afsluitdijk, de sluis bij Kornwerderzand, de ganzenschade die maar niet afneemt, de landbouw en natuurlijk de Friese (circulaire) economie.
2016 stond ook in het teken van het afscheid van John Jorritsma, die na acht jaar het ambt van Commissaris van de Koning verruilde voor die van burgemeester van Eindhoven. En van het landelijk VVD voorjaarscongres, dat we na jarenlange lobby in Fryslân hebben gehouden. De vele liberalen die naar Leeuwarden kwamen hebben we op onze eigen markante wijze ontvangen met twee prachtige Friese paarden; het zwarte goud van Fryslân waar we zo trots op zijn!
En het afgelopen jaar werd duidelijk dat we onder leiding van Rutte de economische crisis voorbij zijn. De economie groeit, de werkgelegenheid groeit, het gaat weer de goede kant op met Nederland. Het huwelijk van de VVD en de PvdA dat een moetje was, heeft tegen de verwachtingen van velen in stand gehouden. Een compliment aan het adres van beide partijen lijkt me zeer op zijn plaats.
Maar 2016 was bovenal het jaar van de verandering. Het jaar waarin mensen een ander geluid lieten horen; een stem tegen de gevestigde orde en de elite. Zo keerde een meerderheid van de opkomst in het referendum zich tegen het Oekraïne-verdrag. En tegen de verwachtingen in werd Brexit echt een feit. En niemand had verwacht dat Trump de presidentsverkiezingen van Amerika zou winnen. Een man zonder enige politieke ervaring en misschien is dát nu wel juist de reden dat hij gekozen is. Want de kiezer heeft genoeg van de gevestigde politiek.
Vooruitblik
Zal deze lijn zich doorzetten in 2017? De landelijke verkiezingen in Duitsland, Frankrijk en Nederland die we dit jaar hebben, zullen het uitwijzen. En wat staat ons nog meer in 2017 te wachten?
Over precies een week vindt de inauguratie van Trump als nieuwe president van Amerika plaats. De meest omstreden Amerikaanse president ooit. Maar wat natuurlijk veel mooier is dat over exact twee weken niemand minder dan onze Koning in Heerenveen het vernieuwde Thialf zal openen. Het nieuwe Thialf-stadion is niet alleen het meest moderne, maar ook het meest duurzame ijsstadion van Europa. Zo ligt het dak vol met zonnepanelen dat zoveel energie genereert, dat Thialf ook energie levert.
En op 1 maart zal onze nieuwe Commissaris van de Koning worden geïnstalleerd, ons allerbekende Arno Brok. De verloren zoon keert weer terug; een bobbeslag voor Fryslân. Op de vraag hoe het kan dat we opnieuw een Commissaris van VVD huize krijgen - de vijfde op rij en zelfs de zesde op rij als we waarnemend commissaris Joan Leemhuis meerekenen - is maar een antwoord: de VVD weet Fryslân echt op waarde te schatten, waardoor er altijd heel goede VVD bestuurders op deze post solliciteren!
En hopelijk komt er in 2017 duidelijkheid over de verbreding van de sluis bij Kornwerderzand, waarvoor de Tweede Kamer onlangs, na intensieve lobby door onze Gedeputeerde Kielstra, 30 miljoen euro beschikbaar heeft gesteld. Maar hopelijk ook over de aanleg van glasvezel in de witte gebieden van Fryslân, over de Skieding en over de vraag of Windpark Fryslan er nu zal komen of niet. En zal er een ministerie voor landbouw komen, waarvoor Joan Leemhuis een week geleden nog pleitte? En zo ja, hoe gaan we er dan voor zorgen dat het ministerie dan vooral de blik naar Fryslân heeft? En zal de lobby erin slagen om Tesla naar het noorden te krijgen? Ter zake van al deze vraagstukken zullen we als Statenfractie – voor zover we er over gaan – ook dit jaar opnieuw een liberaal geluid laten horen.
En niet te vergeten de herindelingsverkiezingen voor gemeenteraden, die we dit jaar in november in drie nieuwe Friese gemeenten zullen hebben, te weten Leeuwarden, Súdwest-Fryslân en de Waadhoeke. Hoewel het nog lang duurt voor het zover is, wensen we onze collega’s alvast goede verkiezingen toe en bovenal een heel goede uitslag. En waar we als Statenfractie een steentje kunnen bijdragen, doen we dat uiteraard graag!
De verkiezingen die zich al wel snel zullen aandienen, zijn natuurlijk de Tweede Kamer verkiezingen op 15 maart aanstaande. Vanuit Fryslân twee kandidaten op de lijst. Aukje de Vries en Harry Bevers. Gefeliciteerd beiden!
Ik verwacht dat het buitengewoon spannende verkiezingen zullen worden dit keer. Nog nooit is de versplintering in de politiek zo groot geweest. Het aantal geregistreerde partijnamen voor de Tweede Kamer verkiezingen staat op 81: een recordaantal. De motieven voor deelname zijn divers en zijn helaas niet altijd van ideologische aard. Ze variëren eerder van een chronische ontevredenheid tot een onverzadigbare geldingsdrang.
De versplintering heeft tot gevolg dat niet alleen het formeren van stabiele coalities enorm bemoeilijkt wordt, maar ook de instandhouding ervan. Is de democratie hier nu mee gediend? Ik zou menen van niet. Wat kan nu tegen die versnippering gedaan worden?
Een manier om versplintering tegen te gaan is het niet langer toestaan van het zogenoemde afsplitsen. In de afgelopen Kamerperiode splitsten maar liefst acht Kamerleden zich af van de fractie waarin zij werden gekozen en begonnen zij een eigen partij. Zij wijzen erop dat zij als individu gekozen zijn en dat zij geacht worden zonder last te werk te gaan. Staatsrechtelijk is op deze redenering niks af te dingen, maar ze gaat wel totaal voorbij aan het belang van de kiezer. De partij mag dan een zetel verloren zien gaan, maar de kiezer ziet zijn stem verloren gaan. Die dacht te kiezen voor bijvoorbeeld de PvdA, maar hij krijgt Denk of Nieuwe Wegen. Stel dat een afgesplitste SGP’er met zijn nieuwe partij ineens voor abortus of euthanasie is of een afgesplitste PVV’er ineens pleit voor extra moskeeën; wordt daarmee recht gedaan aan de kiezer die op de SGP of PVV heeft gestemd? En het belang van de kiezer is er ook niet bij gebaat dat gevormde coalities als gevolg van afsplitsingen hun meerderheid verliezen.
Het mag dan wel zo zijn dat Kamerleden sinds 1848 op persoonlijke titel worden gekozen, al zeker een eeuw zijn het de partijen die de politiek bepalen. Veruit de meeste politici danken hun plek in de politieke arena aan die partijen, die ze op de kandidatenlijst heeft geplaatst. Dat geldt zelfs voor die paar kandidaten die voldoende voorkeurstemmen halen. Het is immers maar zeer de vraag of ze die ook in de wacht hadden gesleept als ze op een andere lijst hadden gestaan. Door in de Grondwet vast te leggen dat de Kamer uit fracties bestaat en niet uit onafhankelijke Kamerleden, wordt het staatsrecht aangepast aan een al meer dan 100 jaar bestaande praktijk en kan de kiezer erop vertrouwen dat zijn stem bij de partij blijft, waarop hij heeft gestemd. Maak je van Kamerleden zo marionetten van hun partij? Nee, natuurlijk niet. Ten eerste zijn politici mans genoeg om het niet zo ver te laten komen en ten tweede zit geen enkele politieke partij erop te wachten dat fractieleden massaal opstappen uit onvrede.
Een begin is er in ieder geval: de Tweede Kamer heeft over het fenomeen afsplitsingen namelijk onlangs gedebatteerd, met als uitkomst dat afsplitsingen in de toekomst in vergelijking met "gewone" fracties minder geld ontvangen voor personele ondersteuning en minder spreektijd in debatten krijgen. Hierdoor moet het minder aantrekkelijk worden voor Kamerleden om zich af te splitsen.
Maar eerlijk is eerlijk, om de versnippering van het politieke landschap te veranderen is echt veel meer nodig dan het eventueel invoeren van een kiesdrempel of het tegengaan van afsplitsingen. Want waar het in de kern om gaat, is dat het vertrouwen in de politiek hersteld moet worden.
Daar ligt een schone taak voor de politiek zelf! Oók voor de nieuwkomers. Politiek gaat niet alleen over getallen, feiten en ratio; politiek is beeldvorming. Politici scheppen verwachtingen, maar hoe betrouwbaar zijn ze om deze verwachtingen waar te maken? Politici kruisen de degens met het woord, maar hoeveel respect laten zij zien naar anderen die het niet met hen eens zijn? Politici beloven trouw aan de Grondwet, maar hoeveel van hen verketteren de rechtsstaat door anderen te discrimineren en de rechtspraak in twijfel te trekken? In hoeverre geven politici het goede voorbeeld? In hoeverre geven wij met elkaar het goede voorbeeld? Politici hebben een voorbeeldfunctie. En elke politicus die zich dat niet realiseert, is totaal ongeschikt om het volk te vertegenwoordigen.
Daar staat tegenover dat ook van de kiezers respect en vertrouwen gevraagd mag worden. Zij zullen moeten accepteren dat er soms ook impopulaire maatregelen getroffen moeten worden. Kiezers moeten zich ook realiseren dat geen enkele partij 100% aan hun wensen zal voldoen en dat ook zij verantwoordelijk zijn voor het welslagen van de democratie zoals we die hebben.
Vorig jaar deed ik een appél op u om zich op sociaal media waardig te gedragen. Dit jaar wil ik graag op u een appél doen om er met z’n allen aan te werken het vertrouwen bij de mensen in de politiek terug te krijgen. Laat onvrede en populisme niet de overhand krijgen. De geschiedenis heeft laten zien waartoe dat kan leiden. Liberalen zijn in de basis kritisch naar machthebbers. Liberalen gaan uit van vertrouwen in mensen. Vertrouwen in u. Laten wij met elkaar zien dat we dat vertrouwen waar kunnen maken.
Beste mensen, namens de gehele Statenfractie, onze gedeputeerde Klaas Kielstra en de fractiemedewerkers wil ik graag met u toasten op een heel gelukkig, vertrouwenwekkend en bovenal gezond en liefdevol 2017. Proost!
