LC: Boer en statenlid Marten Dijkstra: 'It is te abstrakt, de romantyk mist'

Een grotere diversiteit aan boeren leidt tot betere inkomens voor diezelfde boeren, betoogt boer en Statenlid Marten Dijkstra uit Aldeboarn na een intensieve buitenlandse studieperiode.

Hoe kan het verdienmodel weer ten gunste keren van de boer? Het is een vraag die Marten Dijkstra al jaren bezighoudt. Volgens de biologische melkveehouder - sinds dit jaar ook Statenlid voor de VVD- loopt het huidige model tegen zijn grenzen aan. Dijkstra verwijst onder meer naar het betoog van Rick Hoksbergen van Alfa Accountants dat de aankoop van een hectare landbouwgrond eigenlijk niet meer rendabel te maken is. De inkomsten zijn te laag, de kosten te hoog.

Via een zogenoemd Nuffield Scholarship kreeg Dijkstra de mogelijkheid om een antwoord te vinden op zijn vraag. Dit netwerkprogramma is vernoemd naar lord Nuffield, een Engelse ondernemer die zijn personeel de wereld in stuurde om kennis te vergaren en zich persoonlijk te ontwikkelen. Via Nuffield Nederland kreeg Dijkstra een bijdrage van Rabobank International en daarnaast wierf hij zelf ook een aantal sponsoren.

Grotere diversiteit aan businessmodellen De studiereis voerde hem onder meer naar de Verenigde Staten, Chili, Italië en Frankrijk. Dijkstra conclusie is dat er naast de roep om een grotere biodiversiteit in het weiland ook een grotere diversiteit aan businessmodellen moet komen.

'Minsken hawwe der gjin gefoel by. It is te abstrakt, de romantyk mist'

Maar is dit proces al niet gaande? Kijk naar de grote verscheidenheid aan melkstromen in het zuivelschap. Boeren leveren onder meer melkstromen onder de labels van Planet Proof, A-ware/Albert Heijn, Weide Weelde en biologisch. Volgens Dijkstra is het onderscheid weinig concreet. ,,Minsken hawwe der gjin gefoel by. It is te abstrakt , de romantyk mist.” Het is volgens hem beter om te kiezen voor de aspecten smaak, regio en samenstelling. Bij dit laatste zou een boer er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om de nutriantensamenstelling van de melk te verbeteren voor onder meer zorginstellingen. Een deel van de boeren kan zich blijven richten op schaalvergroting en kwantiteit, maar het merendeel zal de focus moeten verleggen naar kwaliteit, denkt Dijkstra. ,,Oars wurde wy fiersten te kwetsber."

Enorme transformatie

Deze overgang vergt een enorme transformatie, omdat de meeste bedrijven zwaar gefinancierd zijn. Hulp van de overheid is dan ook onmisbaar. Volgens Dijkstra jaagt de overheid de schaalvergroting deels zelf aan doordat het fiscale systeem aflossen ontmoedigt. Een boer die aflost, betaalt meer belasting, en om dit te voorkomen gaan boeren toch weer investeren en uitbreiden.Ook zou de overheid in het landbouwonderwijs minder de nadruk moeten leggen op schaalvergroting en productiviteitsverbetering. De overheid zou samen met privaat geld de schaalvergroting kunnen remmen door te koop staande bedrijven op te kopen en deze te verpachten aan jongeren die graag boer willen worden, maar die niet behoren tot een boerenfamilie. ,,Ek sa kinne jo soargje foar in fitale boerestân."

Een voorwaarde voor een Nuffield Scholarship is dat deelnemers hun kennis delen. Dijkstra hield gisteren een presentatie op zijn boerderij. De daarvan gemaakte film is te zien op social media. Ook is Dijkstra beschikbaar voor lezingen.