Fryslan Kulturele Haadsted 2018: Moeizame Missie!
Eind 2011 moeten Provinciale Staten beslissen of de provincie wel of niet door moet gaan met de ambitie om in 2018 Kulturele Haadstêd te worden. In 2018 is Nederland samen met Malta aan de beurt om de Culturele Hoofdstad van Europa te leveren. Andere Nederlandse kandidaten zijn Eindhoven (Brabant-steden), Utrecht, Den Haag, Almere en Maastricht. De discussie in Fryslân loopt al een tijdje, vanaf 2009 is er enkele malen in de Staten over gediscussieerd. Na het eerste enthousiasme, was er voor het eerst in 2010 de nodige scepsis te bespeuren over de Friese kandidatuur.
Fryslân investeert fors, in 2011 € 1,2 miljoen. Er is eerder berekend dat tot 2018 elk jaar zo'n bedrag zou moeten worden ingezet, dus de Staten moeten nog een paar keer de beurs trekken. Maar andere kandidaten investeren nog veel meer in het eventueel binnen halen van de status. En daarmee nemen de kansen voor Fryslân bepaalt niet toe. Nu het beslismoment met rasse schreden nadert zou het correct en ook handig zijn om zo snel mogelijk volstrekt helder opening van zaken te geven aan alle betrokken partijen over de meest actuele stand van zaken, organisatorisch en financieel van dit omvangrijke project.
Het belangrijkste voor de keuze om door te gaan of te stoppen is namelijk informatie over de resultaten tot nu toe, het draagvlak in onze provincie en een inschatting van de kansen. Want, het kan niet zo zijn dat gemeenschapsgeld niet goed wordt ingezet. Het mag geen "jild vergriemerij" worden waarbij grote bedragen in onderzoek, marketing of onduidelijke planontwikkeling wordt gestoken.
De tot nu toe bereikte resultaten lijken nog erg mager. Er is een door de provincie opgetuigd projectbureau. Het projectbureau fungeert als doorgeefluik van provinciale subsidies. Het gaat dan echter vaak ook om zaken die daarvoor ook al subsidie zouden kunnen ontvangen, alleen dan niet onder het mom van Kulturele Haadsted 2018 (KHS 2018). En wat is dan de meerwaarde? Hoe dat subsidieproces verloopt is nog weer een heel ander dossier. Publiek geld wordt op een typische manier privaat verdeeld, met een minimale rechtsbescherming voor subsidieaanvragers. De resultaten en het proces zelf zijn tot nu toe vaag en onzichtbaar. Je zou je kunnen afvragen hoe lang de huidige projectleider nog krediet heeft en mag doorgaan!
De afspraak is dat er ook een draagvlakmeting wordt gedaan in Fryslân voor Kulturele Haadstêd 2018. De respons bij die draagvlakmeting moet natuurlijk hoog zijn wil je er wat mee kunnen. Maar ook de vraagstelling is van groot belang. Als VVD Fryslân krijgen wij maar weinig signalen dat er draagvlak is voor KHS 2018. Integendeel! Veel mensen vinden dat de strijd voor KHS 2018 heel veel geld kost, dat beter direct in cultuur kan worden gestoken. De mensen die positief zijn over KHS 2018 zijn vaak diegenen die er (financieel) afhankelijk van zijn of voordeel van hebben. Wiens brood men eet diens woord men spreekt.
Leeuwarden zou de stad moeten zijn die de officiële aanvrager is, omdat een regio of provincie formeel niet een aanvraag kan doen. De huidige bezuinigingsplannen van de gemeente Leeuwarden zijn dusdanig destructief voor het bovenlokale culturele klimaat in Fryslân dat een dergelijke trekkersrol onlogisch lijkt. Zij zullen de kansen voor de status KHS 2018 minimaliseren. Zeker omdat het college van GS stelt dat de programmering van KHS 2018 vooral gerealiseerd moet worden door bestaande instellingen als onderdeel van hun reguliere programmering. Dan is het natuurlijk helemaal vreemd dat de aanvrager één van de bestaande culturele instellingen (Kunstencentrum Parnas) afbreekt. Het vastleggen van de afspraken met Leeuwarden is ook nog niet gebeurt. Volgens afspraak moet er eind 2011 een dichtgetimmerd contract met Leeuwarden aan Provinciale Staten worden voorgelegd.
Hoe kun je nu tegen de kansen van KHS 2018 aankijken. Gelet op het voorgaande lijken de kansen voor het binnen halen van de status van Europese Culturele Hoofdstad gewoon klein. De gedeputeerde cultuur lijkt er zelf ook al niet meer in te geloven. Inmiddels is het uiteindelijke doel al niet meer het binnenhalen van de status van KHS 2018, maar is de weg er naar toe en de reis erheen belangrijker. "We kinne er in soart fan leare en we sitte mei syn allen yn in o sa nijsgjirrig proses, der't de Fryske mienskip nog in soart fertuten fan ha kin" En dat is wel heel, heel erg mager.
De VVD - statenfractie heeft grote twijfels over het project Kulturele Haadstêd 2018. Het college zal met zeer goede argumenten moeten komen om er een "go" - beslissing van te maken. "De weg er naar toe" of "de reis erheen", is voor de VVD volstrekt onvoldoende om fors te blijven investeren. Op dit moment staat het licht voor de VVD Fryslân voor KHS 2018 tussen oranje en rood. En er zal nog heel wat moeten gebeuren om groen licht te krijgen.
Tom van Mourik en Aukje de Vries
VVD Fryslân
